Είναι όλοι όσοι ψήφισαν Φειδία Παναγιώτου στις ευρωεκλογές χαζοί ή παρορμητικοί;
Δημοσιευμένο στην Καθημερινή της Κυριακής, 23 Ιουνίου 2024
Πολλοί προσπάθησαν να εξηγήσουν το φαινόμενο της εκλογής Φειδία στο ευρωκοινοβούλιο και της ανάδειξής του σε τρίτη πολιτική δύναμη στην Κύπρο. Ορισμένοι επικαλέστηκαν την αυθεντικότητα της προσωπικότητάς του, ως το x-factorπου τον έκανε να λάμψει εκλογικά.
Άλλοι απέδωσαν τη νίκη του στη δεινότητά του ως influencer στα Μέσα Κοινής Δικτύωσης και συγκεκριμένα στο Tik Tokκαι στην απήχηση που έχει το μέσο στο νεανικό κοινό.
Κάποιοι άλλοι είδαν την εκλογή του ως τη μετουσιωμένη αντίδραση του κόσμου προς τα κόμματα που δε λένε να πάρουν το μήνυμα της κοινωνίας ότι είναι αναχρονιστικά.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν είναι όλοι όσοι ψήφισαν τον Φειδία χαζοί ή παρορμητικοί.
Η «αυθεντικότητα» ως απάντηση στην πολιτική ορθότητα
Ο Φειδίας Παναγιώτου κρίνεται ως «αυθεντικός», από την άποψη ότι δεν έχει υιοθετήσει το συστημικό προφίλ του πολιτικού, ενώ αρνείται να μπει στο καλούπι της σοβαρότητας και της πολιτικής ορθότητας που χαρακτηρίζει την εποχή μας.
Το 2016 ο Τραμπ ήταν ο πρώτος πολιτικός που «έσπασε» το πρωτόκολλο της πολιτικής ορθότητας και απέδειξε ότι σπάζοντάς το, όχι μόνο δεν «ακυρώθηκε» αλλά αύξησε και τα ποσοστά απήχησής του στην κούρσα για την προεδρία των ΗΠΑ. Το γεγονός ότι είναι πολύ πιθανό να κερδίσει εκ νέου τις αμερικανικές εκλογές, παρά την κατακραυγή για την πολιτική του ακαταλληλότητα και τα πολλαπλά σκάνδαλα που τον βαραίνουν, αποτελεί απόδειξη για την συνεχιζόμενη απήχηση τέτοιων χαρακτηριστικών.
Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, πως όταν η Χρυσή Αυγή έκανε ντεμπούτο στην Ελλάδα, η «αυθεντικότητα» των υποψηφίων της, μαζί με τον «τσαμπουκά» ήταν ένα από τα δυνατά της χαρτιά.
Στην Ιταλία, επίσης, κι ενώ το άγραφο πρωτόκολλο πολιτικής ορθότητας προνοεί ότι οι παραδοσιακοί προσδιορισμοί με βάση το βιολογικό φύλο, την εθνικότητα και τη θρησκεία δεν θα πρέπει να μονοπωλούν τη συζήτηση περί ταυτοτήτων κι επομένως ούτε τον πολιτικό στίβο, η Τζώρτζια Μελόνι διεξήγαγε την προεκλογική της εκστρατεία διαλαλώντας «είμαι γυναίκα, είμαι μητέρα, είμαι Ιταλίδα, είμαι Χριστιανή».
Ο Φειδίας, ένας 24χρονος γιος παπά, χωρίς ουσιαστική επίσημη μόρφωση και χωρίς πολιτικές θέσεις, έκανε θρίαμβο όχι παρόλα τα χαρακτηριστικά του, αλλά ίσως κι εξαιτίας τους.
Ο παράγοντας ΜΚΔ και ο θάνατος της κομματικής αφοσίωσης
Το ενστικτώδες συμπέρασμα, ότι ο παράγοντας ΜΚΔ καθιστά ανεπαρκή και αναποτελεσματικά τα παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας που χρησιμοποιούν κατά κύριο λόγο οι πολιτικοί στη χώρα μας σήμερα, είναι απολύτως λογικό, αφού, σύμφωνα με έρευνες (ευρωβαρόμετρο, Eurostat), 83% του πληθυσμού στην Κύπρο χρησιμοποιεί τα μέσα αυτά, με τη συντριπτική πλειοψηφία (70%) να τα αξιοποιεί ως τη βασική πηγή ενημέρωσής του. Δεν αντανακλά, ωστόσο, την πλήρη πραγματικότητα.
Πρόκειται, στην ουσία, για ένα μέσο στο οποίο κύριο εργαλείο πειθούς παύει να είναι ο λόγος (discourse) και τη θέση του παίρνει η εικόνα υπό τη μορφή φωτογραφίας ή βίντεο. Μια εικόνα με την οποία ο χρήστης δεν έχει παρά ελάχιστη επαφή, που όμως είναι αρκετή για να προκαλέσει ταύτιση.
Υπόψη θα πρέπει να ληφθεί και η επίδραση των ΜΚΔ στα επίπεδα συγκέντρωσης και την πρόθεση των χρηστών τους να εντρυφήσουν σε αυτά στα οποία εκτίθενται, και στον τρόπο που αυτό αντανακλάται στη διαδικασία επιλογής των πολιτικών τους αντιπροσώπων.
Από την άλλη, υπάρχει και ο αστάθμητος παράγοντας που ονομάζεται αλγόριθμος, και που, ενδέχεται να μεγεθύνει την απήχηση περιεχομένου που τυγχάνει να έχει τραβήξει την προσοχή ορισμένων χρηστών σε μια δεδομένη χρονική συγκυρία.
Το απολιτίκ ως αντίδραση στην πόλωση
Η κοινωνία μας σήμερα χαρακτηρίζεται από έντονα στοιχεία πόλωσης. Από το ζήτημα των ταυτοτήτων μέχρι το μεταναστευτικό και τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη Γάζα, οι πολίτες καλούνται να επιλέξουν στρατόπεδο στη βάση απόλυτων αληθειών, που δεν αφήνουν περιθώριο για αμφισβήτηση ή ενσυναίσθηση ως προς την αλήθεια της «άλλης πλευράς».
Η ψήφος στον Φειδία μπορεί να ιδωθεί και ως μια αντίδραση στις συνθήκες αυτές, από μια μερίδα του κόσμου που προτιμά να μην τοποθετηθεί, είτε επειδή νιώθει ότι δεν τον αφορούν οι εξελίξεις ή από φόβο μη γίνει “cancelled”.
Ανάμεσα στο δίλημμα επιλογής πολιτικών που, λαμβάνοντας θέση χαρακτηρίζονται, για παράδειγμα, ως αντισημίτες ή ισλαμόφοβοι, μία φαινομενικά απολιτίκ επιλογή όπως ο Φειδίας ίσως να λειτουργεί σαν διέξοδος για τους ψηφοφόρους που δεν επιθυμούν να εισέλθουν σε αυτό τον χορό. Τουλάχιστον όχι ακόμα.
Δεν είναι επομένως όλοι όσοι ψήφισαν τον Φειδία χαζοί ή παρορμητικοί. Αποτελούν είδωλο του μέσου Κύπριου ψηφοφόρου, που, για τους ίδιους ακριβώς λόγους, στις επόμενες εκλογές, αν συνεχιστεί η πόλωση αυτή, και με δεδομένη πια την εύκολη εναλλαγή ψήφου, δεν αποκλείεται να επιλέξει να ψηφίσει ΕΛΑΜ ή οποιαδήποτε άλλη επιλογή κρίνει ως «αυθεντική», ως «αντισυστημική», ως «εναλλακτική» σε ένα πολιτικό σκηνικό που δεν επιτρέπει την παραμικρή παρεκτροπή από μία απόλυτη αλήθεια.
Αν τα αποτελέσματα της εκλογικής διαδικασίας της 9ης Ιουνίου στέλνουν ένα μήνυμα, ίσως αυτό να μην έχει ως αποδέκτες μόνο τα κόμματα, αλλά την κοινωνία ευρύτερα.
Ίσως το μήνυμα αυτό να είναι ότι στην πολιτική, όπως και στη ζωή, έννοιες, όπως η πολιτική ορθότητα, η αλήθεια και η Δημοκρατία, πρέπει να είναι δομημένες ακριβώς όπως ένα ψηλό κτήριο. Με ευκαμψία και ελαστικότητα που τους επιτρέπει να απορροφούν κραδασμούς και να κάμπτονται σε συνθήκες σεισμού για να μην καταρρεύσουν στην προσπάθειά τους να μείνουν ακίνητες.
ΜΙΚΡΕΣ, ΚΑΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ 