“When the world remains silent, we set sail”: Inside the Gaza flotilla mission

Gaza Flotilla Cyprus

A crew member of the Global Sumud Flotilla shares her experience on board and spreads hope amidst the darkness

When states—and even international organisations—stand idle as genocide unfolds at the eastern end of the Mediterranean, what fills the void? The perpetrator, emboldened, escalates. What began as mass killing transforms into calculated, intentional starvation.

But this absence of state action until the peace agreement was signed on 9 October, created space for something unexpected: a rare flowering of global solidarity, manifesting in the bottom-up movement known as the Global Sumud Flotilla.

“When the world remains silent, we set sail.” With this motto, the Global Sumud Flotilla defines itself as a coalition of everyday people—organisers, humanitarians, doctors, artists, clergy, lawyers, and seafarers—united by a single conviction: the siege and genocide must end. Independent, international, and unaffiliated with any government or political party, their allegiance is to “justice, freedom, and the sanctity of human life.”

Mina Morsán, a 35-year-old social psychologist from Mexico, was one of approximately 500 crew members of the Global Sumud Flotilla who set sail in late August from ports in Spain and Italy in an attempt to break the Israeli siege on Gaza and deliver vital supplies. She was aboard the boat named Shireen, tasked with legal observation and support.

I met Mina by chance on 6 October 2025 in a bustling university courtyard in Nicosia. A Greek Cypriot academic was about to hand her off to a Turkish Cypriot colleague for a tour of northern Nicosia—she’d spent the previous night at an activist lawyer’s home in the south. Here was someone from the far reaches of the Western world who had just traveled to Gaza in the name of solidarity, now being showered with solidarity herself. Throughout our time together, her “comrades”—as they called themselves—kept calling: Had she eaten? Would she make the bus to Pafos for her flight home? If a storm hit, her shipmates were welcome to shelter with them.

Mina had met the captain of Shireen at a Climate Justice Congress in Milan two years earlier. When the captain called her that summer to say she’d been asked to lead the boat accompanying the Sumud Flotilla, she invited Mina to join.

Whatsapp Image 2025 10 20 At 10.44.23 E3097ed7

Life on the boat

Solidarity was at the core of the journey in every way, according to Mina. Even though the Shireen had its own stock of food and supplies, the fleet was organized so that boats could help one another. “If you were running out of coffee and your neighboring boat was short of bread, you could communicate and exchange,” Mina explained.

Some boats were big, others smaller, so some carried more supplies than others. “We were carrying lawyers and medics. If needed, they could change to another boat.” Mina supported not only the Shireen’s crew but any other boat that needed help, in whatever way she could. As a keen diver, she would freedive with fins and a mask to check boats for signs of sabotage. “One time they had put chains and ropes in the propeller of a boat, which broke it and wasted them a lot of time,” she said. Her familiarity with the sea also made her capable of helping comrades who got seasick. During her month aboard Shireen, she cleaned, fixed whatever needed fixing, and did whatever else was required.

“Everyone could be useful in a mission like this,” Mina said. “You are an engineer, a captain, a lawyer, a medic, a diver—anyone could have something to offer there.” She paused, laughing. “Of course, engineers were popular. Social psychologists were not that popular.”

Mina recalls looking at the stars, trying to spot drones. “I’m a star and binocular psycho,” she says. “My best friend was the binoculars, and my favorite shift was 4 a.m. till 8 a.m., when I was just looking at the sky all night as much as I could. I was like, ‘Okay, this is the fourth drone. They’re gonna crash onto us. Oh no, they didn’t. Are they coming?’ And if they were approaching, I would tell whoever was with me, ‘Hey, let’s keep an eye on that.’”

Every day they tried to cook nice meals, utilising whatever they had available, Mina says. It was their way of taking care of each other—through food and music, and frequent check-ins to make sure everyone was okay. Two of her comrades from Palestine taught the rest Palestinian songs at night under the stars.

It was a bit like camping, Mina explains. “When you are surrounded by darkness and maybe dangerous things out there, but you are with people you trust and singing sounds and things like that.” The presence of other boats around was also comforting, she adds. “It was like, we’re together in a very dark place, out of our comfort zone, for sure, but we’re together, and yeah, what are you gonna do? Turn around and go home? Not possible anymore.”

To Mina, that was the ultimate form of solidarity.

All I could respond was how impressive I found it that the anarchists, leftists from all over the globe had come together and actually put into practice all of its beliefs for this one cause.

“I would expect this to happen in the anarchist world,” Mina responds, without flinching.

What struck Mina most profoundly wasn’t what happened on the water, but what rippled back home. In Mexico, friends from privileged backgrounds—people she describes as living in a bubble, often blind to injustice even in their own country—suddenly began paying attention to Palestine. Because someone they knew had gone there, the cause became real, even legitimate. For her wealthy, Catholic friends to see beyond their insulated world and recognize this as a humanitarian issue aligned with their own values felt, to Mina, like the mission’s greatest victory.

“People who were never close to the cause are now thinking about it,” she reflects. They know someone -a medic, a graduate student, a diver- who was there. Not a terrorist, just an ordinary person trying to do something. And that personal connection, she believes, dismantles the easiest dismissals. When someone asks, “But what about Hamas?” the answer becomes simple: “I don’t think Mina is in Hamas.”

Drone attacks in Tunisia

One of the darkest moments of the trip, she admits, was when two boats were attacked by Israeli drones while in Tunisia. According to Mina, one of the drones hit a Mexican comrade’s boat. “He was away at that moment, but it was his boat, so it was close enough, and it was really dangerous. And everyone, of course, was super stressed, but nobody was taking a step back. Everyone was like, ‘Okay, this is getting dark, but we will keep forward.’” Following the attacks, everyone on her boat was more alert, as they were leading the way at that time, she said.

Some media reported that the drone attacks in Tunisia were most likely controlled by Israeli submarines following the Flotilla. “People were saying, ‘I’ve seen a lot of bubbles,’ and we were like, ‘Nah, don’t be paranoid,’” Mina said. What happened next proves, in her opinion, that the Israeli army could go to another country and attack boats with international flags with no remorse, and most worryingly, or consequences.

After Tunisia, Flotilla participants spiked from 300 to almost 500 people representing around 46 countries, Mina says. They were forced to dock in Italy for safety reasons before moving on with their journey, and support poured in from every corner. “People were really trying to help the mission,” Mina says. “Even the people that sold us the life rafts for the boats, they were like, ‘Oh, you’re going with the Flotilla, okay, let’s just skip this [bureaucratic process]. We’ll move it forward for you.’ Everyone was doing their best to be part [of our efforts].”

Societal support to the movement

That’s when the real pressure on local governments started. “If we miss communication with you, we’re gonna stop the country,” Mina recalls politicians and unionists saying. And they did so before anything had happened to the Flotilla again. According to Reuters and BBC, some 300,000–400,000 people marched in Rome in solidarity with the people of Gaza during a general strike. People held banners with slogans like “Stop the Massacre” and “Hands off the Flotilla!” 

There were around 40 Italians aboard the Flotilla ships. Among the protests that unraveled in cities across Italy, dockworkers in Naples blockaded the port and protesters in Turin pulled metal barriers onto railways. People supporting the cause of the Global Sumud Flotilla and the end of the genocide in Gaza were able to paralyze the EU’s third most populous state.

But it wasn’t just in Italy where people took charge. Following the example of Italians, Greeks too took to the streets in a powerful show of solidarity with the Palestinian people and the efforts of the Global Sumud Flotilla to end the Israeli siege. Workers at the Piraeus port in Athens decided on 3 October to go on a 24-hour work strike denouncing the Israeli attack on the Global Sumud Flotilla in Tunisia. The call to strike was initiated by Palestinian and anti-war organizations but was quickly picked up by trade unionists, workers and students, health workers, teachers, and port workers.

Both the Italian and Greek governments even sent their navies to escort the Flotilla on its way out of their countries. Though it was uncertain whether they did so because of societal pressure, the symbolism of their presence alone might have prevented the Flotilla from being attacked again- this time in European waters and airspace. Mina was unsure too. “None of us trusts the governments,” she said. But she seemed sure of one thing: “People have had enough.”

A failure for the flotilla, a win for humanity

The boats of the Global Sumud Flotilla were intercepted by the Israeli army on 3–4 October. Every crew member on board at that time -437 activists, parliamentarians, and lawyers from across the globe- were arrested and held in detention for several days under questionable conditions. Mina was luckily not one of them, as the legal observation boat she was aboard had spotted the drones gathering above the fleet early enough to change route and dock in Pafos.

Once communication among them was interrupted by the drones, all they had left were their Signal messaging groups. The last messages Mina recalls were “We’re seeing them approaching,” before her comrades threw their phones in the sea so they wouldn’t fall into the army’s hands. All they could do at that point, Mina says, was wish them good luck.

During our time together, she didn’t know the fate of her Mexican comrades. It was later that night, as we rushed to get her to the bus to Pafos so that she could catch her flight, that she received a message saying they were all okay.

“Getting all of these people from so many cultures, languages, nationalities organizing to try to break the siege was a clear message to the countries”, she had told me during our interview. “Your state has the resources and the political status, the power to do this the proper way, but it doesn’t do it. We are trying. States are not even trying.”

Whatsapp Image 2025 10 20 At 10.44.23 8351007c

Instead of a closure, I asked Mina to send a message to someone who supports Israel’s actions in Gaza. She said she wanted to remind them to ask themselves “who’s winning from this hatred, and if it is indeed solving the threats that the Israeli population has faced since it existed.”

“Is this making Israel safer?” she asks. “I believe that Jewish people should be able to live freely and in a respected way wherever they are. You need to be respected because you’re a human being, not because you belong to a particular state.”

The story was originally published on In-Cyprus.com

Η κυρία Μαίρη πάει για ύπνο

Δημοσιευμένο στον ιστότοπο του περιοδικού Ο Αναγνώστης στις 13 Αυγούστου 2025

Βγαίνω από το κτήριο και κοντοστέκομαι ευθυτενής. Ισιώνω το σάλι μου και κοιτάζω τριγύρω. Δεν με βλέπει κανένας. Ξεδιπλώνω το χαρτομάντηλο που μου ‘δωσε πριν από λίγο ο γιατρός και σκουπίζω την άκρη των ματιών μου. 

Βγάζω το καθρεφτάκι από την τσάντα και τσεκάρω το μακιγιάζ μου. Κάποτε βαφόμουν το πρωί και ως το βράδυ με πέρναγες για το ίδιο φρεσκοβαμμένη. Τώρα, η σκιά πάνω στα σακουλιασμένα μου βλέφαρα άντε ν’ αντέξει μία ώρα. Πόσο μάλλον αν έχω κλάψει κιόλας.

Παρατηρώ καλά-καλά το πρόσωπό μου. Οι ρυτίδες γύρω από τα μάτια φτάνουν μέχρι τους κροτάφους. Τα χείλη μου είναι ζαρωμένα. Περνάω το χέρι πάνω απ’ το χαλαρωμένο δέρμα του λαιμού μου. Το βλέμμα πέφτει πάνω στις καφέ κουκκίδες που έχουν κατακλύσει το πίσω μέρος της παλάμης μου. Είναι οι ίδιες που είχε κι η γαλλίδα δασκάλα του πιάνου μου όταν πρωτοξεκίνησα. Να δεις πώς τις έλεγε… Κατεβάζω απότομα το χέρι.Fleur du cimetière τις έλεγε. Λουλούδια του κοιμητηρίου. Ας μην τις κοιτάζω καλύτερα.

Το ξανθό μαλλί, τουλάχιστον, στέκει ακόμα πλούσιο πάνω στο κεφάλι μου και το χτένισμά του κρατιέται καλά από το περασμένο Σάββατο. Το ίδιο και το γαλάζιο χρώμα των ματιών και η λεπτή μου μύτη. Μοιάζουν σχεδόν άφθαρτα από τον χρόνο. Χαμογελάω. Θα μπορούσε να ‘ταν και χειρότερα. Το ‘πε κι ο γιατρός:

«Έχετε τον οργανισμό μιας 65άρας. Σπάνιο πράγμα για γυναίκα 78 χρονών.»

Στο άκουσμα του κομπλιμάν κόρδωσα σαν την πέρδικα. Πού να ‘ξερα πως θα μου μαύριζε την ψυχούλα αμέσως μετά με τα μαντάτα που μου ανακοίνωσε; Απλώνω άλλη μια στρώση από το ροζ μου κραγιόν, κλείνω το καθρεφτάκι και αρχίζω να περπατάω προς το πάρκινγκ. 

Το ταξί με περιμένει στην ίδια θέση που με άφησε πριν από μία ώρα. 

«Όλα εντάξει με την εξέταση κυρά Μαιρούλα;» με ρωτά ο Τάκης καθώς μου ανοίγει την πόρτα. 

«Όλα υπό έλεγχο», του απαντώ κοφτά. Αυτό το κυρά, αν και ανάρμοστο, συνήθως δεν με ενοχλεί. Σήμερα μου τη δίνει στα νεύρα.

Ξεκινάμε για το σπίτι. Κοιτάζω έξω απ’ το παράθυρο και όλα μου φαίνονται διαφορετικά. Οι τζακαράντες που προσπερνάμε με ταχύτητα κατά μήκος της μεγάλης λεωφόρου, τα ζευγάρια των ανθρώπων που περπατάνε βιαστικά, τ’ αυτοκίνητα που τρέχουνε φουριόζικα, τα παιδιά που σχολνάν κι αφήνουν με φόρα πίσω τους το σχολείο. Όλα κινούνται σ΄ ένα τέμπο πρέστο, που για πρώτη φορά αδυνατώ ν’ ακολουθήσω. Σαν κάποιος να έχει πειράξει τον μετρονόμο για να μου κάνει πλάκα. 

Για μια στιγμή ταξιδεύω πίσω στα νιάτα μου. Μου έκανε στ’ αλήθεια αυτή την πλάκα ο γιος μου όταν ήτανε μικρός. Καθόμουνα να συνεχίσω την εξάσκησή μου στο πιάνο μετά από ένα μικρό διαλειμματάκι, ξανάναβα τον μετρονόμο και ξαφνικά τα δάχτυλά μου αδυνατούσαν να πατήσουν συγχρονισμένα τις νότες. Προσπαθούσα ξανά και ξανά. Έκανα τεντώματα στα χέρια, ασκήσεις αναπνοής για συγκέντρωση. Μάταια. Μέχρι που τον άκουγα να γελάει πνιχτά κρυμμένος πίσω από τον καναπέ. Μόνο τότε έπαιρνα πρέφα τι γινότανε. 

Και τι δεν θα ‘δινα να μ’ οδηγούσε εκείνος πίσω στο σπίτι μια τέτοια μέρα… Ας όψεται η περιοδεία του. Κι εγώ επαγγελματίας μουσικός είμαι. Ξέρω πόσο δύσκολο είναι να ισορροπήσεις οικογενειακή ζωή και καριέρα. Γι’ αυτό άλλωστε δεν έκανα άλλα παιδιά. 

Σταματάμε σ’ ένα κόκκινο φανάρι. 

«Είσ’ εντάξει με τη μουσική, κυρά Μαιρούλα; Μήπως ν’ αλλάξω σταθμό;» με ρωτάει ο Τάκης.

Τόση ώρα ούτε που άκουγα τι έπαιζε στο ραδιόφωνο. Άλλες φορές είναι το πρώτο πράγμα που προσέχω, κι εγώ πρώτη του ζητάω ν’ αλλάξει σταθμό. Όλα είναι ένα ψέμα, μια ανάσα, μια πνοή… Σπουδαία η κλασική μουσική, αλλά όταν σε παίρνει από κάτω, μόνο κάτι τέτοια σ’ εκφράζουν. 

«Μου κάνει κι ο Καζαντζίδης», του απαντάω τελικά.

Παρατηρώ ότι έχει πάψει από ώρα να παίζει το κομπολόι του. Υποθέτω ότι νιώθει άβολα με τη σιωπή μου. Δεν τον έχω συνηθίσει σε τέτοια. Τις πλείστες φορές δεν βάζω γλώσσα μέσα. Αλλά δεν το κάνει θέμα. Δεν είναι σαν τους άλλους ταξιτζήδες ο Τάκης. Είναι πολύ διακριτικός. Αυτός είναι κι ένας από τους βασικούς λόγους που δεν τον αλλάζω από τότε που πέθανε ο άντρας μου κι έχω ανάγκη από μεταφορικό. 

Περνάμε τη γέφυρα με τις μουριές και παίρνουμε τη στροφή για την τελική ευθεία προς το σπίτι. 

«Στο Food House να μ’ αφήσεις αγόρι μου», του λέω. «Θα το δεις δέκα μέτρα πριν το σπίτι στο δεξί σου χέρι.»

Τον βλέπω που με κοιτάζει από τη γωνία του ματιού του. 

«Στις διαταγές σου κυρά Μαιρούλα μου», λέει. 

Υπό άλλες συνθήκες θα μου ‘κανε πρόβλημα που του δίνω οδηγίες. Ξέρω τι θα μου έλεγε. «Τριάντα χρόνια στην πιάτσα δεν χρειάστηκα ούτε και μία φορά χάρτη πλοήγησης. Εσύ πες πού θες να πας κι άσε πάνω μου τα υπόλοιπα.» 

Το ταξί σταματά μπροστά από το κατάστημα. Ο Τάκης κατεβαίνει και μού ανοίγει την πόρτα. Προτού κουνηθώ, βγάζω το πορτοφόλι από την τσάντα μου. 

«Πόσο κάνει αγόρι μου;»

«Να πας στο καλό κυρά Μαιρούλα μου», απαντάει και για πρώτη φορά στα πέντε χρόνια που μ’ έχει πελάτισσα, μου δίνει το χέρι για να με βοηθήσει να κατέβω. 

Βγάζω ένα τριαντάρικο και το αφήνω στο ταμπλό. Τόση ώρα με περίμενε έξω από την κλινική. Ισιώνω το σάλι μου, βάζω την τσάντα στον ώμο και κατεβαίνω χωρίς να του δώσω το χέρι. Πολύ εκνευρίζομαι όταν με λυπούνται.

Περπατάω αργά και σταθερά προς το κατάστημα. Το ζεστό κίτρινο φως και το πορτοκαλί χρώμα των ψυγείων του μες από τη βιτρίνα με παρηγορούν. Αν υπάρχει ένας χώρος, πέρα από τη γωνιά στο σπίτι με το Steinwayμου, που με γεμίζει με αγαλλίαση, είναι δίχως αμφιβολία το Food House της γειτονιάς μου. Ανεβαίνω προσεκτικά τα σκαλιά και στέκομαι μπροστά στην αυτόματη πόρτα. Περιμένοντας ν’ ανοίξει, το βλέμμα μου πλανάται μέσα με αδημονία.  

Η πόρτα ανοίγει και κάνω ένα βήμα μπροστά. 

«Καλώς την κυρία Μαίρη μας!» 

Το ηχόχρωμα της φωνής του Κυριάκου είναι ό,τι καλύτερο μου έχει συμβεί σήμερα. Είναι ό,τι καλύτερο μου συμβαίνει σχεδόν κάθε μέρα από τότε που άνοιξε το κατάστημα δίπλα από το σπίτι μου, δυο χρόνια πριν.

«Πώς είμαστε σήμερα; Στις ομορφιές σας, όπως πάντα», μου λέει. «Να σας πάρω αγκαζέ να πάμε μια βόλτα ένα-ένα τα ψυγεία ή ξέρετε τι χρειάζεστε;»

Τα καταπράσινα μάτια του λάμπουν καθώς μου μιλά και τα χέρια του είναι ολάνοιχτα, σαν να με προσκαλούν μέσα τους. Η καρδούλα μου σκιρτά. Κανονικά ακολουθώ κατά γράμμα τους κανόνες κοινωνικής εθιμοτυπίας. Σήμερα, όμως, δεν είναι μια κανονική μέρα. 

«Μια αγκαλιά, αγόρι μου», λέω και χώνομαι στα χέρια του. «Έχω ανάγκη από μία αγκαλιά.»

«Τι έγινε κυρία Μαίρη;», με ρωτά απορημένος. «Σοφία αναλαμβάνεις για λίγο;» φωνάζει στη συνάδελφό του. «Ελάτε.»

Με οδηγεί στο πλαϊνό δωμάτιο, που έχουν τα κομπιούτερ τους. Παίρνει μια καρέκλα και με βάζει να καθίσω. Μου παίρνει με λεπτές κινήσεις την τσάντα από τον ώμο και την ακουμπάει με προσοχή πάνω στο γραφείο. Γονατίζει ακριβώς μπροστά μου και μου δίνει ένα χαρτομάντηλο.

«Να φτιάξω καφέ;» 

«Σ’ ευχαριστώ, αγόρι μου. Ένας καφές είναι ό,τι πρέπει.» 

Τον παρακολουθώ καθώς μετράει τρία φλιτζανάκια νερό, τα χύνει μέσα στο μπρίκι και το βάζει πάνω σ’ ένα μικρό γκαζάκι. Όσο ζεσταίνεται το νερό, αφήνει για λίγο το μπρίκι και κατευθύνεται προς τον κυρίως χώρο του καταστήματος. Κάνει νόημα στη Σοφία με τα χέρια. Της λέει κάτι σαν πέντε λεπτά, κλείσε το, έλα κι εσύ.

Πολύ το ευχαριστιέμαι αυτό το συνωμοτικό σκηνικό που στήνεται για χάρη μου. Για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου ξεχνάω ότι έχω κακά νέα να τους πω. Η Σοφία γυρνάει την πινακίδα στην πόρτα με την ένδειξη «κλειστό» κι έρχεται κοντά μας. Κρατάει μια γκοφρέτα στο χέρι.

«Για την κυρία Μαίρη μας.» 

«Σ’ ευχαριστώ, κορίτσι μου», της λέω, απλώνω το χέρι και τη χώνω μέσα στην τσάντα μου. «Τη φυλάω γι΄ αργότερα.»

Ο Κυριάκος φέρνει σ’ ένα μεταλλικό δισκάκι τους καφέδες.

«Μέτριος για το Σοφάκι και για μένα και σκέτος για την κυρία Μαίρη μας, που έχει περισσή γλυκάδα», λέει. 

Η ευγενής συμπεριφορά του με γεμίζει με ελπίδα για τη νέα γενιά. Αν εξακολουθούν να υπάρχουν τζέντλεμαν ακόμα και ανάμεσα στη σημερινή νεολαία, τότε κάτι πάει καλά σ’ αυτό τον κόσμο, σκέφτομαι. Πίνω μια γουλιά απ’ τον καφέ μου και τους παρακολουθώ να κάνουν κι εκείνοι το ίδιο. 

«Εσείς τι νέα;» ρωτάω. Κοιτάζει ο ένας τον άλλον.

«Όλοι καλά, κυρία Μαίρη μου», λέει ο Κυριάκος. «Αλλά κάτι θα μας λέγατε.»

Σωστά. Μου φαίνεται ότι το μυαλό μου αποφεύγει να το βάλει σε λέξεις. Ίσως να μη θέλω κιόλας να δηλητηριάσω αυτή την όμορφη παρεΐστικη ατμόσφαιρα με το κακό μου νέο. Έχουν όμως κι οι δυο μια ανησυχία στα μάτια τους. Δεν είναι οίκτος, θα το καταλάβαινα. Δεν θέλω να τους κρατάω άλλο σε αγωνία.

«Όγκος», καταφέρνω να συλλαβίσω. «Πήγα για μαστογραφία το πρωί. Βρήκαν ένα κουβάρι δύο εκατοστά στο δεξί μου στήθος. Ο γιατρός έχει προγραμματίσει επείγουσα επέμβαση για μεθαύριο.»

Ο Κυριάκος σφίγγει τα χείλη. Η Σοφία αφήνει κάτω το φλυτζάνι και μου πιάνει το χέρι.

«Κακοήθης;» με ρωτά. 

«Δεν ξέρουμε, κορίτσι μου. Γι’ αυτό θα το βγάλουμε, για να σταλεί για βιοψία.»

Ο Κυριάκος ισιώνει την πλάτη. «Κυρία Μαίρη μου εγώ δε σας φοβάμαι», λέει. «Βλέπω μπροστά μου μια υγιή γυναίκα. Έτσι να συνεχίσετε να βλέπετε κι εσείς τον εαυτό σας.»

«Δίκιο έχει ο Κούλης, κυρία Μαίρη», προσθέτει η Σοφία. «Χρειάζεται θετική σκέψη.»

Νιώθω καλύτερα μόνο και μόνο που το μοιράστηκα μαζί τους. Το πιστεύω κι εγώ αυτό που λένε για τη θετικότητα. Ανέκαθεν ήμουνα θετικός άνθρωπος. Ίσως υπερβολικά θετικός. Μην είσαι αδαής μαμά, μου έλεγε ο γιος μου όταν ήτανε μικρός. Αναρωτιέμαι πώς θα του πω τα νέα. Μόλις τώρα πέρασε αυτή η σκέψη από το μυαλό μου. Τα μάτια μου βουρκώνουν.

«Στον γιο μου δεν το ‘χω πει. Δεν ξέρω πώς θα το πάρει. Είναι και μακριά. Έχει συναυλίες στην Αυστρία», λέω. Κάνω παύση. 

Αυστρία μου είχε πει ή Αυστραλία; Δεν παίρνει και κανένα τηλέφωνο να τον ρωτήσω ξανά, να ξέρω τι να λέω στον κόσμο. Χρειάζεται πειθαρχία, όμως, μία περιοδεία. Ειδικά όταν είσαι ο μαέστρος μιας ολόκληρης συμφωνικής ορχήστρας. Το καταλαβαίνω αυτό. Και τα τηλέφωνα δεν βοηθάνε. Μάλλον γι’ αυτό μου βγαίνει συνέχεια ο τηλεφωνητής όταν τον παίρνω στο κινητό. Θα το ‘χει κλειστό ο γιόκας μου. 

«Κι αν κάτι πάει στραβά με την επέμβαση;» μονολογώ. «Ποιος θα του το πει; Κι αν αναγκαστεί να διακόψει την περιοδεία του; Αυτό θα ήταν ό,τι χειρότερο για την καριέρα του. Δεν θέλω να του γίνομαι βάρος…» Ο Κυριάκος με διακόπτει. 

«Κυρία Μαίρη, ξέρεις τι λένε στη μπάλα οι προπονητές καμιά φορά;»

«Τι λένε αγόρι μου;» ρωτάω και κοιτάζω τη Σοφία για να δω αν ξέρει για ποιο πράγμα μιλά. Είμαι περίεργη να μάθω αν είναι κάτι που λένε συχνά οι νέοι μεταξύ τους αυτή την εποχή και μου ‘χει διαφύγει. Ευτυχώς τον κοιτάζει κι εκείνη με απορία.

«‘Βλέπουμε τα παιχνίδια ένα-ένα’, λένε. Κι εσύ έτσι να κάνεις.»

«Ποιος θα το περίμενε, ότι θα έκρυβε τόση σοφία μέσα του το άθλημα των μαζών», λέω και πίνω μια γουλιά απ’ τον καφέ μου.

Καθόλου δεν καταλαβαίνω τι εννοεί, αλλά δεν θέλω να φανώ κι άσχετη. Ένας από τους λόγους που οι νέοι με βρίσκουν συμπαθή είναι επειδή ξέρω πώς να συνδιαλέγομαι μαζί τους. Έχω αυτό που λένε νεανικό πνεύμα. Αν πάψει κι αυτό να ισχύει, δεν μου απομένει ελπίδα καμιά. 

«Καλά τα λέει ο Κούλης», προσθέτει η Σοφία. «Κανείς δεν ξέρει τι τον περιμένει στη γωνία κυρία Μαίρη μου. Το μόνο σίγουρο είναι το παρόν. Το παιχνίδι που παίζεις σήμερα.»

Αυτό εννοούσε ο Κυριάκος; Αυτό μάλιστα. Είναι κάτι που μπορώ να κάνω. Carpe diem δεν έλεγε ο Οράτιος; Και δεν θα πω τίποτα στο γιο μου μέχρι να βγει το αποτέλεσμα της βιοψίας. Γιατί να περιπλέκω τα πράγματα; Άλλωστε μπορεί να μην είναι και τίποτα. Μην τον αγχώνω άδικα. Αφήνω το φλυτζάνι και σηκώνομαι όρθια.

«Λοιπόν έχετε δίκιο» λέω. «Ποιος ζει ποιος πεθαίνει μέχρι την επέμβαση. Ως τότε, θα κάνω μόνο ό,τι με ευχαριστεί. Ξεκινώντας από απόψε. Θα μαγειρέψω τ’ αγαπημένο μου και θ’ ανοίξω και το Pinot Noir του ’95 που κρατάω για σπάνιες περιστάσεις.»

Σηκώνονται κι αυτοί όρθιοι. Τα μάτια του Κυριάκου λάμπουν ξανά. Τι όμορφο θέαμα!

«Ένας σολομός Νορβηγίας με δέρμα και ένα σακουλάκι τεμαχισμένα λαχανικά έφτασαν αμέσως στο ταμείο για την κυρία Μαίρη μας», λέει. 

Απόσπασμα της μεγαλύτερης ιστορίας δημοσιεύτηκε στο blog παλιότερα.

Για ποιο Βαρώσι αγωνιζόμαστε;

Στην ερώτηση «πού αποδίδετε το γεγονός ότι υπήρξαν τόσες ευκαιρίες για επίλυση του Κυπριακού, ωστόσο κανένας πολιτικός δεν τόλμησε να κάνει το βήμα;», οι δημοσιογράφοι πολιτικού ρεπορτάζ από τους οποίους πήρα συνέντευξη στο πλαίσιο έρευνας για το βιβλίο μου «Ηρεμίας 21», απάντησαν: «επειδή κανείς δεν ήθελε να αναλάβει την ευθύνη».

Το βρήκα πολύ λογικό. Ποιος πολιτικός αναλαμβάνει την ευθύνη να πάρει από το χέρι έναν ολόκληρο λαό και να κάνει μαζί του το άλμα προς μια νέα συνθήκη, με τις αβεβαιότητες που αυτή προϋποθέτει, όταν μέχρι τότε αυτό που του υποσχόταν ήταν η επιστροφή σε μια ιδανική, παρελθοντική κατάσταση; Ένας άνθρωπος που δεν έκανε ποτέ λάθος, είπε ο Αϊνστάιν, δεν δοκίμασε ποτέ κάτι καινούργιο. Προφανώς.

Όσο οι ηγέτες της ελληνοκυπριακής πλευράς διαπραγματεύονται μια λύση που προϋποθέτει την επιστροφή στο παρελθόν και σε μία εξιδανικευμένη κατάσταση που δεν υπάρχει, ούτε και υπήρξε ποτέ, θα καταλήγουμε πάντοτε στο ίδιο αδιέξοδο. «Η Αμμόχωστος δεν είναι ένα πολιτικό κεφάλαιο που δεν θέλουμε να σπαταλήσουμε», ανέφερε στην ομιλία του την περασμένη εβδομάδα ο Ανδρεάς Καζαμίας. Ούτε είναι, όμως, μια στατική κατάσταση στην οποία μπορούμε να επιστρέψουμε. Κι όμως, συνεχίζουμε να διαπραγματευόμαστε σαν να είναι – παγιδευμένοι σε έναν ατέλειωτο κύκλο.

Είναι τρέλα να κάνεις το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά και να περιμένεις διαφορετικά αποτελέσματα. Εκτός κι αν το αποτέλεσμα που περιμένεις είναι ακριβώς αυτό που παίρνεις: μια θέση στο βάθρο αυτών που προσπάθησαν αλλά απέτυχαν «λόγω της αδιαλλαξίας της Τουρκίας». Ιδιαίτερα βολικό, ειδικά όταν το βάθρο αυτό είναι χτισμένο από ένα μείγμα πόνου και θυμού, που στερεοποιείται με μια γερή δόση φρούδας ελπίδας.

Η Αμμόχωστος, πρόσθεσε ο κ. Καζαμίας, «είναι άνθρωποι! Είναι ζωή!». Η Αμμόχωστος, ωστόσο, δεν είναι μόνο οι Ελληνοκύπριοι άνθρωποι. Τώρα πια, δεν είναι ούτε μόνο οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοί της. Είναι κι εκείνοι που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν εκεί από γονείς που ήρθαν από την Τουρκία επειδή κάποιος τους υποσχέθηκε μια καλύτερη ζωή. Είναι κι αυτοί οι ίδιοι γονείς που είδαν στην πόλη μια νέα ευκαιρία στη ζωή. Γιατί αν είναι να πούμε αλήθειες πρέπει να τις πούμε όλες. Αν η Αμμόχωστος είναι ζωή, τότε είναι το άθροισμα όλων αυτών των ζωών μαζί, ισότιμα και ακριβοδίκαια.

Κι αν η Αμμόχωστος σήμερα πονεί, όπως σημείωσε ο κ. Καζαμίας, για τις πρόσφατες τραγωδίες που βίωσε η Κύπρος, δεν γίνεται να μην πονεί και για τις ανθρώπινες τραγωδίες που συμβαίνουν λιγότερα από 380 χιλιόμετρα μακριά. Δεν γίνεται να μην πενθεί για τη σφαγή αμάχων, όταν η διεθνής κοινότητα –συμπεριλαμβανομένης της δικής μας κυβέρνησης– αποτυγχάνει να υπερασπιστεί τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα.

Αν όλ’ αυτά είναι η Αμμόχωστος, τότε είναι η πόλη του κοινού μας μέλλοντος που μας καλεί να κάνουμε το άλμα προς τα εμπρός. Δεν φτάνει όμως να βρεθεί κάποιος πολιτικός που να συστρατεύεται με το όραμα αυτό. Είναι απαραίτητο να έχει και το θάρρος του οράματός του.

Το Βαρώσι που εγώ «κληρονόμησα» από τον πατέρα και τον παππού μου είναι αυτό το Βαρώσι. Γι’ αυτό θα αγωνίζομαι. Αυτές τις αξίες δεν θέλω να ξεχάσω. Γιατί το »Δεν Ξεχνώ και Αγωνίζομαι», όταν δεν ξέρεις τι είναι τελικά εκείνο για το οποίο αγωνίζεσαι, είναι ένα κενό σύνθημα. Η ερώτηση που οφείλουμε να κάνουμε δεν είναι πότε επιτέλους θα επιστρέψουμε στο Βαρώσι, αλλά ποιο είναι το Βαρώσι για το οποίο αξίζει να αγωνιζόμαστε.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην κυπριακή εφημερίδα Η Καθημερινή, στις 10 Αυγούστου 2025.

Συνέντευξη στον Αντώνη Γεωργίου, για την εφημερίδα Η Χαραυγή

Χάρτης νέων ταξιδιών, 10 Αυγούστου 2025

Συγγραφείς παρουσιάζουν το καινούργιο βιβλίο τους

Πώς θα περιγράφατε το βιβλίο σας σε κάποιον που το ακούει για πρώτη φορά;

Πρόκειται για μια ιστορία μυστηρίου με κωμικά στοιχεία, που στόχο έχει να εξερευνήσει το πώς οι προκαταλήψεις μπορούν να μας τυφλώσουν απέναντι στην αλήθεια που βρίσκεται μπροστά στα μάτια μας. Η πλοκή έχει ως εξής: όταν η Αργυρούλα Μονέτα πεθαίνει σε ηλικία 80 ετών, τα λιγοστά μέλη της οικογένειάς της συγκεντρώνονται προσδοκώντας μια απλή ανάγνωση της διαθήκης της. Αντ’ αυτού, βρίσκονται παγιδευμένα σ’ ένα περίπλοκο δίκτυο αποκαλύψεων, που τα αναγκάζει να αμφισβητήσουν όλα όσα νόμιζαν πως ήξεραν για τη γυναίκα που αντιμετώπιζαν ως μια κακότροπη, απόμακρη γεροντοκόρη. Μέσα σε τρεις μέρες -από την Κυριακή που τη βρίσκουν νεκρή, μέχρι την ανάγνωση της διαθήκης της την Τρίτη μετά την κηδεία- μακροχρόνια οικογενειακά μυστικά αρχίζουν να ξετυλίγονται το ένα μετά το άλλο. Η ιστορία διαδραματίζεται στο φανταστικό νησί της Αμμονήσου.

Πρόκειται για μια ιστορία μυστηρίου με κωμικά στοιχεία, που στόχο έχει να εξερευνήσει το πώς οι προκαταλήψεις μπορούν να μας τυφλώσουν

Ποια ήταν η αφορμή που σας οδήγησε στη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου;

Αφορμή για τη συγγραφή του βιβλίου στάθηκε η απορία μου κατά πόσο στ’ αλήθεια προσπαθούμε να καταλάβουμε τους ανθρώπους που η κοινωνία τόσο εύκολα εξοστρακίζει ή απορρίπτει βάζοντάς τους ταμπέλες όπως «γεροντοκόρη» ή «γεροξεκούτης». Η απορία αυτή προέκυψε από τη συναναστροφή μου με ένα υπαρκτό πρόσωπο, που ζει κι αυτό ένα περίπου όπως η Αργυρούλα. Ήθελα με αυτή την ιστορία να του αποτίσω έναν φόρο τιμής, προσπαθώντας να τον καταλάβω.

Τι σημαίνει για εσάς ο τίτλος και πώς συνομιλεί με το περιεχόμενο του βιβλίου;

Ο τίτλος «Η Αργυρούλα Μονέτα δεν θα λείψει σε κανέναν» είναι ομολογουμένως αρκετά ιντριγκαδόρικος κι αυτό γιατί ήθελα να λειτουργεί σαν «κράχτης», προκαλώντας τον ενδιαφέρον των αναγνωστών να μάθουν την ιστορία μιας αντι-ηρωίδας. Ήθελα να προκαλεί αμέσως το ερώτημα «γιατί;» και μια ενστικτώδη ανάγκη για επαλήθευση: όντως δεν θα λείψει σε κανέναν αυτή η γριά;

Υπάρχουν συγκεκριμένες επιρροές ή αναφορές – λογοτεχνικές, καλλιτεχνικές, προσωπικές – που διαμόρφωσαν το ύφος και το περιεχόμενο του βιβλίου; 

Βρίσκω ότι πάντα επηρεάζουν το γράψιμό μου τα βιβλία που διαβάζω τη δεδομένη περίοδο. Είτε επειδή έτυχε να τα διαβάζω τότε, είτε επειδή θεώρησα ότι το περιεχόμενό τους μπορεί να με βοηθήσει στη διαδικασία της συγγραφής. Όταν έγραφα την ιστορία αυτή διάβαζα Λούσι Φόλεϊ (Το Καταφύγιο, Η Λίστα, Το Διαμέρισμα στο Παρίσι). Από αυτήν εμπνεύστηκα, για παράδειγμα, την πολυπρόσωπη και ενεστωτική αφήγηση, καθώς θεώρησα ότι βοηθά να δομηθεί μια πολύπλευρη εικόνα για έναν μυστήριο και δύσκολο χαρακτήρα όπως η Αργυρούλα, χωρίς να λείπει η δράση και ο διάλογος.

Πώς βλέπετε το βιβλίο σας να εντάσσεται ή να συνομιλεί με την κυπριακή λογοτεχνία;

Αν και η ιστορία δεν παραπέμπει ευθέως στην Κύπρο και είναι γραμμένη στην κοινή νεοελληνική, δεν παύει να είναι προϊόν μιας κύπριας λογοτέχνη κι επομένως δεν συνομιλεί μόνο, αλλά αποτελεί εν γένει κυπριακή λογοτεχνία. Θεωρώ ότι η κυπριακή λογοτεχνία δεν εξαντλείται σε εκείνην που αφορά άμεσα το νησί μας ή την ιστορία του. Η λογοτεχνία του νησιού μας οφείλει να καταπιάνεται και με πανανθρώπινες αξίες, όπως αυτές της συμπερίληψης και της αποδοχής, να πειραματίζεται, να βγαίνει δίχως ανασφάλεια εκτός συνόρων και να «συνομιλεί» χωρίς κανένα σύνδρομο κατωτερότητας με τη λογοτεχνία της ανθρωπότητας ολάκερης.

«Όντως δεν θα λείψει σε κανέναν αυτή η γριά;»

Αντιμετωπίσατε κάποια πρόκληση στη συγγραφή αυτού του βιβλίου που δεν είχατε συναντήσει σε προηγούμενα έργα σας;

Κατά την αφήγηση της ιστορίας δίνεται το προσκήνιο σε πέντε διαφορετικούς ήρωες, οι οποίοι καθιστούνται, με τον τρόπο αυτό, όλοι κεντρικοί. Αυτή ήταν πράγματι μια πρωτοφανής πρόκληση για μένα, καθώς οι πέντε διαφορετικές αφηγηματικές φωνές έπρεπε να είναι εξίσου πειστικές και δουλεμένες ως προς το ύφος, τη χρήση της γλώσσας και το διακύβευμά τους σ’ αυτή την ιστορία.

Τι θα θέλατε να κρατήσει ο αναγνώστης από το βιβλίο σας, τι κρατάτε εσείς από αυτό;   

Πως οι άνθρωποι σπάνια είναι αυτό που νομίζουμε. Είναι αυτό που θα κρατήσω κι εγώ, μαζί με την απόλαυση που ένιωθα καθώς έγραφα την ιστορία. Ίσως κι ότι τα μεγάλα νοήματα και οι αξίες δεν προϋποθέτουν πομπώδεις διακηρύξεις, σοβαροφανή γλώσσα και διδακτισμούς. Πολλές φορές το χιούμορ – και μια καλή πλοκή στην περίπτωση της λογοτεχνίας – μπορεί να είναι αρκετά για να τα πρεσβεύσουν.